| HSM Expresswagen uit 1845. (Breedspoor) |
|
Het grote voorbeeld. Aangezien er geen fotomateriaal bestaat uit die periode is er geen voorbeeld van het origineel. We moeten het dus doen met een tekening en opgetekende gegevens die nog bewaard zijn gebleven. De tekening. |
Bron: HSM breedspoormaterieel, v.Reeuwijk. |
|
De geschiedenis in het kort. De expressewagen is in het leven geroepen om hulp te halen bij ongelukken of storingen. Het seinwezen stelde in de begintijd niet zoveel voor. Met wat vlaggetjes en fluitsignalen werd geprobeerd alles in goede banen te leiden. Als in 1842 het nieuwe seinreglement wordt ingevoerd, zegt dit, dat bij mist achter iedere wagentrein een platte wagen met daarop een expressewagen moet worden meegevoerd. Dit, om in het geval van een ongeluk, hulp te kunnen halen. Later, in 1845, werden deze expressewagens met elke trein meegevoerd. Bron: HSM breedspoormaterieel, v.Reeuwijk. Het model. |
 |
De expressewagen is voor een belangrijk deel uit hout gemaakt.
Voor het model gebruiken we dus zo mogelijk ook hout. In dit geval waren een beetje flinke lucifers voorhanden. De balken en de planken waaruit het onderstel bestaat snijden we voorzichtig op maat. Probeer niet te snel te snijden. Meestal gaat het hout dan splijten. |
 |
Als alle balken en planken gesneden zijn, worden voorzichtig de onderstellen in elkaar gelijmd.
De tekening is op schaal gemaakt, zodat we die kunnen gebruiken voor de maatvoering. |
 |
De pyramide waarop de hefboom geplaatst wordt, is gemaakt van styreenprofiel, omdat die te fijn is om ook uit hout te maken, zoals het onderstel. |
 |
De hefboom is gemaakt van 1mm messingdraad,
en styreen profiel van 0,25mm dik. Als alle onderdelen verlijmd zijn en de lijm droog is, wordt het styreen teruggevijld tot de juiste proporties. Zo ontstaat er een acceptabele hefboom. |
 |
In het midden van de hefboom vijlen we met een driehoek vijltje
een gleufje, en lijmen daar een klein stukje staaldraad van 0,3mm in. De hefboom wordt nu voorzichtig op de pyramide gelijmd. In een later stadium heb ik over de draaipunten met het staaldraad een heel dun stripje styreen gelijmd, om een soort ashouder te imiteren. |
 |
Alle drie de hefbomem, waarvan er al twee
voorzien zijn van een drijfstang. De koppeling met de hefboom bestaat uit twee kleine stukjes stryreen van 0,25mm, die tegen elkaar gelijmd zijn met daartussen een stukje staaldraad van 0,3mm. Later is de vorm er aan gegeven met een heel fijn vijltje, en op de hefboom gelijmd met secondenlijm. |
 |
Alle gereed zijnde delen zijn even los op elkaar geplaatst, om een indruk
te geven hoe zo'n expressewagentje er uit gaat zien. Deze wielen zijn te groot. Daar komen andere voor in de plaats. Er waren geen kleinere wielen snel en voordelig voor handen. Dit betekende zelf maken. Aangezien dit een statisch model wordt, is het niet zo erg als de wielen niet helemaal centrisch zijn. |
 |
Een leeg garenklosje is gebruikt voor de basis. De diameter was precies goed. Ik snij daar stukjes van 2mm af. Even gecentreerd vastzetten om een as, op een stukje foam. Styreen profiel van 0,5 x 2mm gaat gebruikt worden voor de spaken. Er worden kleine stukjes van gesneden en voorzichtig in het wiel gelijmd. Daarna wikkelen we een stripje 0,5 x 0,25mm een paar slagen om het wiel met daartussen lijm. Dit stripje heb ik gelijk met de achterkant van het wiel gehouden. Even een dag laten uitharden, en dan kan de flens gevormd worden met een klein vijltje. |
 |
Voor de platte wagen wordt een Belgisch onderstel
gebouwd van styreenstrip van 1,5 x 2mm. Dit waren zeer eenvoudige constructies. Veel tijd kost dit niet.
Van een stukje houtfineer worden strookjes van 1,5 tot 2mm gesneden, die op het onderstel gelijmd worden. Voor de aspotten en vering worden kleine stukjes profiel gebruikt. |
 |
Op de platte wagen worden, met styreenstrips, eenvoudige railstaven bevestigd. Voor de bevestiging heb ik kleine vierkante stukjes styreen van 3 x 3mm geknipt. Met een vijltje ronde hoekjes gemaakt, en voorzien van klinknagels door er eenvoudig aan de achterkant met een aspunt een viertal putjes in te drukken. Deze onder de railstaaf lijmen, en daarna op de wagen. |
 |
Dan alle onderdelen in elkaar lijmen.
De expressewagen met kettingen op de platte wagen vastzetten. Het geheel op kleur brengen, en niet vergeten alle wielen, railstaven en andere
metalen delen te roesten met matte roestkleurige verf. Hieronder staat het model helemaal gereed. |
