Station Willemspoort Amsterdam (1842-1878).

Het grote voorbeeld.


Bron: Stationsweb.nl

Het hoofdgebouw is een kopstation en in neoclassicistische stijl gebouwd. Het gebouw met de ontvangstruimten is halfrond en ligt om de sporen heen. Aan de straatzijde heeft het een vestibule met bordes. In de vestibule vindt men het loket, en links de wachtkamer 1e en 2e klasse en rechts die van de 3e klasse.
Boven de vestibule een fronton met uurwerk. Het fronton wordt gedragen door een achttal pilaren.


De tekening.


Bron: Technische Universiteit Delft.



   De bouw van het model
Om te beginnen heb ik van de plattegrond, zoals die op de tekening hierboven staat afgebeeld, op de computer een vergroting gemaakt op schaal 1:87. Dit was simpel omdat de spoorwijdte van 22,5 mm al bekend is. Maak dus deze vergroting en je hebt alle maten. Ook van het gebouw.
Laten we beginnen met het ronde deel van het gebouw. Eerst snijden we de muren uit. Tegelijkertijd snijden we ook de ramen en deuren uit de muren. Vervolgens nemen we een vel styreen van 0,5 mm. Met een driehoekig vijltje langs een liniaal krassen we een velling in het materiaal. Daarna snijden we haaks op deze velling telkens een strook van 4mm af.
Deze lijmen we in halfsteens verband op de muurplaat. Als de lijm is uitgehard snijden we aan de achterkant de raam- en deur-partijen er uit. Zo zien we dat er een mooie uit zandsteen opgebouwde muur is ontstaan.
Hiermee kunnen we weer verder.
We hebben nu de muren klaar liggen. Aan de hand van de eerder besproken vergroting van de tekening kunnen we nu de plattegrond met kleine spijkers uitzetten op een vlakke plaat. Zo kan de ronding van de muren van het gebouw gefixeerd worden. Met lijmklemmen en een pot bonen voor gewicht houden we alles netjes bij elkaar zodat de lijm goed kan uitharden.
Aan de hand van fotomateriaal lijken er in het bovenste deel van de buitenmuren patrijspoort-achtige ramen te zitten. Dus gaan we om een stukje rondhout en in een sjabloon de ringen maken voor deze ramen.
Om het rondhout wikkelen 0,3mm styreen tot de juiste dikte. Tussen elke wikkel een beetje lijm zodat het na droging een homogeen geheel wordt. Later zagen we er met een figuurzaag ringen van voor de ronde kozijnen.
In het sjabloon draaien we strookjes styreen van dezelfde dikte. Ook weer met wat lijm tussen de wikkelingen.
Als dit ligt te drogen snijden we voorzichtig de gaten in de muren waarin de ramen moeten komen.
Als modelbouwer doe je vaak een aantal dingen tegelijkertijd. Als het een droogt maak je alvast iets anders.
Zo is dat ook gegaan met de muren van de zijvleugels. Ze zijn op dezelfde wijze gemaakt als de ronde muren. Met tape passen we alle delen aan elkaar. Als dit goed zit laten we wat lijm tussen de naden vloeien.
Omdat er verlichting in het gebouw moet komen, schilderen we de binnenkant vast zwart voordat we gaan assembleren. Later kunnen we er niet meer zo makkelijk bij.
Ook de ronde muur aan de perronzijde kan gemaakt worden. Hier gebruiken we eveneens de voorheen besproken methode. De beide delen worden ook weer met spijkertjes en tape gefixeerd om te kunnen verlijmen.
Om het iets te laten lijken is ook het perron vast aangebracht.
Met een passer is de ronding op een vel styreen getekend. Met een klein mes is dit voorzichtig uitgesneden. Wat stroken gesneden om de opstaande rand te verkrijgen. Deze rand is aan de binnenkant met kleine hoekjes vast gelijmd.
De vestibule is het volgende deel dat gebouwd wordt. Wat is een vestibule zonder grote trap. De entree moet er natuurlijk indrukwekkend uitzien bij een bouwwerk als dit.
Bij de montage van de entree aan het gebouw maken we weer gebruik van lijmklemmen. Als alles goed op zijn plaats zit laten we lijm tussen de naden vloeien.
Op deze foto zien we boven de ramen in de ronde muur een lang gerekt ornament. Op de muur aan de andere kant bevindt zich ook zo'n ornament. Ook boven de deuren in de vestibule zit er een.
Hier is weer een taak voor de computer weggelegd. De afmetingen worden uitgezet, en pixel voor pixel wordt een vierkant van het geheel getekend. Dit wordt gekopiëerd tot het ornament is gevuld.
Dan komt nu de monnikenklus. Van profiel van 1 x 0,3mm snijden we elk deeltje op de juiste maat af. Vervolgens worden de deeltjes stuk voor stuk op hun plek gelijmd.
Als je dan na een paar dagen eindelijk klaar bent dan ziet het er zo uit.
Als het dan ook nog eens op de gevel is aangebracht ziet het er fantastisch uit.
Uiteindelijk toch wel de moeite waard.
Hier komt nog zo'n typische monnikenklus aan. Er zitten op het gebouw ongeveer 170 draagbalkuiteinden. Niet gewoon een vierkant uitsteeksel, maar nog vorm gegeven ook. Ik vond dat het met een tweetal ronde profielen wel geklaard kon worden. Een rond profiel van 1mm en een van 0,6mm op elkaar gelijmd moet toch kunnen. Dat kon ook. Na een mal gemaakt te hebben kon ik alle 170 einden op dezelfde maat afsnijden met een mesje.
Nu komt het. Ze moeten alle 170 op het gebouw komen. ik besloot om dat niet in een keer te doen. Je zou er kramp van krijgen. Het uitzetten van de plaatsen waar ze moesten komen was al bijna een dag werk.
Het lijmen van dit spul heeft in etappes enkele dagen geduurd. Maar ja, wat moet je als er geen klooster in de buurt is.
Het dak. Dit is een verhaal apart. Ik had een plat dak gemaakt omdat ik nergens enige informatie kon vinden over de vorm en constructie. Op alle afbeeldingen leek het ook zo. Op zekere dag nam ik het model mee naar een clubbijeenkomst om het te laten zien. Nu wil het, dat er iemand bij ons architect is met als specialisme oude bouwtechnieken. Hij kon mij vertellen dat er in die tijd nog geen platte daken bestonden omdat men nog niet wist hoe dat te maken. Er zaten gewoon puntdaken op, maar verstopt achter een facade die het deed doen lijken of er een plat dak op zat.
Wat bleek nu. Die muur waar ik al die ronde ramen in heb zitten maken, maakt deel uit van die facade. Dus alle ramen aan de binnenzijde afschuren en dicht maken. Een extra laagje styreen doet wonderen. Oh ja, het platte dak had ik eerst nog even voorzichtig verwijderd. Nu was het ook duidelijk waarom in het midden boven op het gebouw een muur was opgetrokken. Deze was bedoeld om het puntdak aan vast te maken. Een puntdak maken leek eenvoudig. Uiteindelijk na een aantal keren overnieuw begonnen te zijn is het toch gelukt. Ziet er uiteindelijk erg goed uit. Het maakt het dak ook een stuk levendiger.
De eerste kleuren zijn opgebracht. Als inspiratiebron heb ik deze afbeelding gebruikt. De kleuren op de grote foto zijn door de camera iets anders uitgevallen dan in het echt.
De fronton zit hier al op de vestibule. De beschrijving hiervan en van de pilaren vinden we terug op een andere pagina. Eveneens zijn de ramen en deuren in een aparte pagina beschreven.
We hadden al gezien dat de drie kopsporen geheel worden ingesloten door muren achter de perrons.
De muren zijn beide voorzien van drie grote raampartijen. De ramen worden door leistenen omgeven. Hiervoor ben ik uit gegaan van een 1mm styreenplaat. Door stroken te snijden van 5mm kon ik bijna alle stenen maken. De kop- en de basisstenen heb ik uiteraard apart gesneden.
Als dan alle onderdelen hun plaats hebben gevonden en de glaslatten zijn aangebracht ziet zo'n raampartij er geweldig uit.
Alle onderdelen van de muur netjes naast elkaar uitgelijnd tegen een liniaal. Dit om er zeker van te zijn dat het netjes recht wordt verlijmd.
Daarna kunnen de afwerkprofielen boven op de muur gemaakt worden. Een secuur klusje omdat het profiel alle verspringingen in de muur moet volgen. Dit drie lagen hoog van dun profiel.
De beide muren die het spoor en de perrons omsluiten worden aan het eind afgesloten met een klein gebouwtje. Deze worden eveneens gemaakt van laagjes 0,5mm styreen. En ook hier worden de puntdakjes verstopt achter een facade.
En hier een totaalshot van het gebouw met de muren.



En dan nu de pilaren en de overkapping van de perrons. De overkapping wordt gedragen door een 36-tal dubbele pilaren. Dit betekent dat er 72 pilaren moeten worden gefabriceerd.
Om dit snel te kunnen doen maken we nu even geen gebruik van styreen, maar gewoon printerpapier. We maken gebruik van een penseel als vorm waar omheen we een strookje papier wikkelen. Tussen de wikkelingen een beetje hobbylijm. Deze droogt vrij snel, en al gauw kan het pilaartje van de penseel afgehaald worden. Op deze wijze heb ik redelijk snel alle pilaren kunnen maken. Na een dag of twee zijn ze stevig genoeg voor de verdere bewerking. Dat is het profiel en de stenen platen onder en boven.
Nu is het een kwestie van op kleur brengen. Hierbij moet ik even vermelden dat ik niet in het bezit ben van een airbrush. Alles wordt met een kwastje of penseel op kleur gebracht. Verder wordt het met de zgn. drybrush methode vervuild.
De perrons krijgen een hele lichte bruingrijs marmeren uitstraling. Met een heel dun penseeltje worden de naden van de tegels aangebracht. De overkapping krijgt een donkere grijze zinkachtige kleur en wordt met een bijna droge kwast vervuild met groene aanslag.
Hier is de basisvorm van het geheel te zien. Met de aankleding en de vervuiling ben ik nog niet klaar. Dat komt goed.

Overigens moet nog vermeld worden dat het glas in de ramen ook het effect van "oud glas" heeft gekregen. Dit heb ik weten te verkrijgen door met een zachte platte penseel, met iets verdunde houtlijm, héél zacht over het transparante styreen te strijken. Zo blijven er hele dunne streepjes lijm achter die transparant opdrogen en precies het juiste effect geven.
Het ronde perron heeft ter beveiliging van de kopsporen een hekwerk tussen de pilaren.
Hier komt weer de computer van pas. Het hekwerk is op maat getekend in de computer en op een elders beschreven manier geconstrueerd.
Daarna met een malletje aangebracht tussen de pilaren. Hierbij heb ik gebruik gemaakt van de classic secondelijm van Pattex.
De perrons hebben voor de levendigheid wat aankleding nodig. Behalve wat plantenpotten en figuren zijn er ook reizigers die graag zittend op hun trein wachten. Koop eens bankjes die passen bij het tijdsbeeld van dit project. Niet dus.
Aan de slag met koperdraad, soldeerbout en wat strookjes styreen. Een mal gemaakt, zodat alle bankjes er hetzelfde uit gaan zien.
Een likje groene verf, want dit was zo'n beetje een standaard kleur voor dit soort attributen. Wat Preiser figuurtjes.
Hier is dan het kompleet aangeklede model aan de spoorzijde gezien.
Helaas zien we op deze foto de bankjes niet echt.

De fronton boven de vestibule en de pilaren van de entree worden apart behandeld op een andere pagina.

De foto's hieronder behoeven geen betoog. Ze spreken voor zichzelf.


    Dit model is gebouwd in schaal 1:87.
    Gebruikt materiaal is Polystyreen (in plaat en profiel).